Waar naartoe met mijn asbest?

Op die manier weet de koper waar in het gebouw asbest aanwezig is en kan hij hier correct mee omgaan. De inventaris beschrijft welke asbesttoepassingen er in het gebouw aanwezig zijn en in welke staat ze zich bevinden.

Deze verplichting is intussen goed ingeburgerd. Eigenaars vinden vlot een asbestdeskundige en het aantal asbestdeskundigen volstaat ruimschoots om aan de vraag te voldoen. Tegen 2032 moet elke eigenaar van een woning of gebouw over een asbestattest beschikken. De marktvraag zal dan ook toenemen en de OVAM zal eigenaars via campagnes bewust maken van deze verplichting en aansturen op het tijdig opmaken van het asbestattest, bijvoorbeeld voorafgaand aan een renovatie. Eén jaar na de invoering blijkt duidelijk hoe belangrijk het asbestattest is om eigenaars te informeren en te beschermen tegen asbestrisico’s. In niet minder dan 65% van de woningen en gebouwen zijn één of meerdere asbesttoepassingen aanwezig. Het asbestattest toetst finaal of de woning of het gebouw reeds asbestveilig is of niet. Tegen 2040 wil Vlaanderen asbestveilig zijn. In 41% van alle gevallen moeten eigenaars maatregelen nemen om een asbestveilige toestand te bekomen. Met een hele waaier aan instrumenten ondersteunen de OVAM en de Vlaamse overheid deze eigenaars om makkelijk en voordeliger asbest te laten verwijderen (OVAM-website ‘Ondersteuning en subsidies bij asbestverwijdering’). Tegen 2040 moet deze 41% herleid zijn tot 0% om een asbestveilig Vlaanderen te realiseren.

Asbest verwijderen of niet

Wanneer is het verplicht om asbest te verwijderen? Er is vandaag (nog) geen algemene verplichting om asbesthoudende toepassingen in je gebouw of woning te verwijderen, tenzij het asbest in slechte staat is of ingesloten zit en bij renovatiewerken bloot komt te liggen.
Toch neem je asbest in je gebouw best zo snel mogelijk weg, zeker tijdens renovatiewerken. Dat is alleen maar positief voor de waarde van het gebouw. De lokale toezichthouder milieu van je gemeente kan je bovendien verplichten om het asbest te (laten) verwijderen. 

Asbest in zeer slechte staat

Veel asbesthoudende toepassingen zijn in slechte staat. Door veroudering of jarenlange blootstelling aan weer en wind komen er schadelijke asbestvezels los. Die kunnen in de omgeving terechtkomen en gezondheidsrisico’s veroorzaken.

Iedereen die asbesthoudende materialen beheert, bijvoorbeeld als particuliere woningeigenaar, is verplicht om ervoor te zorgen dat asbest in slechte staat geen risico’s vormt. Een asbesttoepassing in slechte staat:

• is broos of beschadigd
• brokkelt af
• of geeft stof af

Een asbesttoepassing in slechte staat kan je best (laten) verwijderen. Je mag het materiaal niet insluiten. Tijdelijk fixeren of inkapselen om urgente risico’s te vermijden, mag wel in afwachting van verwijdering.

Bij renovatiewerken

Voer je renovatiewerken uit aan je woning of een ander gebouw? Dan bent je verplicht om alle asbesthoudende materialen die door de werken eenvoudig bereikbaar worden, te verwijderen. 

Eenvoudig bereikbaar

De verplichting om asbest bij renovatiewerken weg te halen, geldt voor alle asbesthoudende toepassingen die eenvoudig bereikbaar worden. Wil je bijvoorbeeld voorzetwanden uit gipskarton verwijderen en achter de gipswanden bevindt zich lambrisering in asbestcement, dan moet je deze lambrisering verwijderen.

Verbod op insluiten of bedekken

Het verbod om asbesthoudende materialen in te sluiten of te bedekken geldt voor alle asbestmaterialen die weggenomen moeten worden om een asbestveilige toestand te verkrijgen. Bijvoorbeeld het insluiten van een asbesthoudende vinyltegelvloer (met asbesthoudende zwarte lijm) met een andere vloer is niet toegelaten. Het bedekken is enkel toegelaten als tijdelijke risicobeheersmaatregel of maatregel voor een veilig beheer. Asbesthoudende dak- of gevelbekleding mag nooit bedekt worden, ook niet als risicobeheermaatregel.

Nieuwe inzichten

Recent onderzoek toont aan dat alleen al de aanwezigheid van hechtgebonden of niet-hechtgebonden asbest in een gebouw een gevaar kan vormen voor het leefmilieu. 
Dat komt omdat het bindmiddel (vb cement) dat de schadelijke asbestvezels insluit door veroudering en verwering alsmaar zwakker wordt. Daardoor komen de asbestvezels bloot te liggen en kunnen ze in de omgeving terechtkomen.
Hoe slechter de toestand van een asbesttoepassing, hoe moeilijker het wordt om ze veilig te beheren en te ontmantelen. Bovendien lopen ook de maatschappelijke kosten steeds meer op, bijvoorbeeld op het gebied van gezondheid of voor de bouw- en recyclagesector.  

Asbestbeleid geïntegreerd in andere beleidsdomeinen

De Vlaamse Regering streeft ernaar onze leefomgeving uiterlijk tegen 2040 asbestveilig te maken. Die doelstelling staat niet op zichzelf, maar maakt deel uit van een breder beleid. Bijvoorbeeld op het vlak van: 

• klimaat: de verwijdering van risicovolle asbesttoepassingen in daken, gevels of rondom stookinstallaties triggert een energiezuinige vernieuwing met extra dak- of gevelisolatie, een nieuwe verwarmingsinstallatie of de mogelijkheid voor het plaatsen van zonnepanelen (verboden op asbestdaken). 
• circulaire bouw: gevaarlijke stoffen zoals asbest verwijderen is essentieel om sloopmaterialen terug in de kringloop te brengen en zo duurzame, circulaire gebouwen en renovaties mogelijk te maken. 
• ruimtelijke ordening: dankzij de sloop van oude, asbesthoudende gebouwen in buitengebieden ontstaat er nieuwe ruimte. 
• wonen: asbestveilig wonen is een onmisbaar onderdeel van de basiswoonkwaliteit.

Waar kan je terecht met asbesthoudend afval?

Asbesthoudende materialen moeten altijd worden afgevoerd als asbestafval. Je mag ze niet hergebruiken voor andere toepassingen. Met asbestafval kan je terecht op het recyclagepark of bij een geregistreerde asbestinzamelaar. Je kan het ook thuis voordelig laten ophalen.

• Ophaling aan huis: Jouw gemeente organiseert samen met IGEAN een bronophalingsproject, dat is een voordelige ophaling aan huis van asbestcement. De ophaling gebeurt met aangepaste asbestzakken of containers met een bigbag. De ophaling geldt alleen voor hechtgebonden asbestcementtoepassingen. Wie het materiaal gaat verwijderen – zelf of de aannemer – speelt geen rol. Meer info op de website van IGEAN: www.igean.be/asbest om je aanvraag in te dienen. 

• Recyclagepark: Kleinere hoeveelheden hechtgebonden asbestafval mag je naar het plaatselijke recyclagepark brengen. Je kan geen los asbest naar het recyclagepark brengen. Het is verplicht om het asbestafval te verpakken voor je het naar het recyclagepark brengt. Zo vermijd je stofvorming en breuken tijdens het transport. Deze speciale zakken kan je aankopen aan €1 per stuk op elk IGEAN recyclagepark.